Ένα βιβλιοβιβλίο στα σκαριά

Αναδημοσίευση από τις Βολτίτσες

Διαβάζοντας δεξιά και αριστερά στο διαδίκτυο έπεσα πάνω σε μια εξαιρετική ιδέα-πρόσκληση που δεν μπορούσα να μην την αναδημοσιεύσω εδώ.

Η ιδέα ανήκει στον Γ. Μπίκο, επίκουρο καθηγητή του τμήματος Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του ΤΕΙ Αθήνας, ο οποίος είναι και επιμελητής της σειράς «Κουλτούρα και Τέχνες» των εκδόσεων Γρηγόρη.

Σκέφτηκε, λοιπόν, να εντάξει – μάλλον – σε αυτήν τη σειρά ένα βιβλιοβιβλίο γραμμένο από πολλούς νέους συγγραφείς.

Για τον λόγο αυτόν, προσκαλεί, όποιον ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στο έργο, να στείλει ένα λογοτεχνικό κείμενο, το οποίο να αφορά το βιβλίο, την πράξη της συγγραφής, τη ζωή των συγγραφέων, τη σχέση των ανθρώπων με τα βιβλία, τη συνήθεια της ανάγνωσης, τη φιλαναγνωσία, τη βιβλιοφιλία, την καθημερινότητα των βιβλιοθηκονόμων ή τις βιβλιοθήκες και τον κόσμο τους.

Η υπόθεση αυτού του έργου μπορεί να εκτυλίσσεται σε οποιαδήποτε εποχή και η έκτασή του να μην υπερβαίνει τις 1900 λέξεις. Μπορεί να είναι ποιήμα ή πεζό, αφήγημα, διήγημα, χρονογράφημα, ευθυμογράφημα, ένας εσωτερικός μονόλογος σκέψεων και στοχασμών, πεζό ποίημα, ένα κείμενο με περιεχόμενο που παραπέμπει σε σελίδες ημερολογίου ή σε αυτοβιογραφικό λεύκωμα, ή, ακόμα και ένας σχεδόν θεατρικός διάλογος. Μπορεί να βασίζεται σε βιώματα του συγγραφέα, ή σε μία εντελώς φανταστική υπόθεση. Βασικό όμως αιτούμενο είναι να διαθέτει λογοτεχνικό περιεχόμενο και υφή, και να μην περιορίζεται σε περιγραφές και μόνο, κάποιων καταστάσεων.

Στόχος είναι τα καλύτερα από τα έργα που θα σταλούν, να δημοσιευθούν εντός των πρώτων μηνών του 2014 σε ένα βιβλίο που θα φιλοξενεί λογοτεχνήματα μη επαγγελματιών, νέων Ελλήνων συγγραφέων, με θέμα το βιβλίο, την ανάγνωση, τη συγγραφή και, ίσως, τις βιβλιοθήκες και τη ζωή των βιβλιοθηκονόμων.

Προ(σ)καλώ όλους τους αναγνώστες αυτού του μπλογκ να ανοίξουν τους κειμενογράφους τους (ή τα παλιά αρχεία τους) και να δημιουργήσουν ένα βιβλιοκείμενο σαν αυτά που αγαπάμε να διαβάζουμε εμείς εδώ και να το στείλουν μέχρι τις 26/1/14 στη διεύθυνση g_bicos@hotmail.com.

Ανυπομονώ να δω την έκδοση αυτή, είμαι σίγουρη ότι θα συγκεντρώσει ιστορίες γεμάτες βιβλιοθήκες.

Ο Τόπος μέσα από τα μάτια Ελλήνων ζωγράφων και ποιητών

Ο Τόπος και η απαράμιλλη ομορφιά του άγγιξαν τις καρδιές των καλλιτεχνών κι άφησαν πάνω τους το στίγμα τους. Πότε με την πένα και πότε με το πινέλο αποτύπωσαν στο χαρτί και τον καμβά την Ελλάδα μέσα από τα μάτια τους.

Μύλος, Χρύσα Βέργη (2002-2003)

Το γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας, το λευκό της αγνότητας, το λαδί της ελιάς και το χρυσό του Ήλιου, χρώματα κι έννοιες που άγγιξαν τις ψυχές τους, έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στα έργα τους.

Οι εθνικής σημασίας ιστορικές στιγμές που η Πατρίδα βρέθηκε αντιμέτωπη με πολέμους, οικονομική και πνευματική ανέχεια αλλά κι εθνικές διχόνοιες, μέρος του πνευματικού κόσμου προσπάθησε να εξυψώσει το ηθικό του λαού αλλά και παράλληλα να καταγράψει τα βιώματά του.

Τὸ πονεμένο βογγητό σου
ἐμπορεύονται
σὲ συρμάτινα παζάρια.
Τὴν ἀνάσα σου ξεπουλοῦν
ὅσο- ὅσο,
καὶ σύ, ταπεινὴ κι ἀνήμπορη,
περιμένης ὅπως καὶ τότε
ὅπως καὶ πάντα
ἀπὸ τοὺς ταπεινοὺς καὶ τοὺς ἀνήμπορους.
Γιατὶ αὐτοὶ εἶναι ἡ σάρκα σου
Πατρίδα.

Μιχαὴλ Ἀγγελάκης, Καϋμένη Πατρίδα
Ἀπὸ τὸ «Ἐν Πλῷ», ἐκδόσεις Κνωσός, Ἀθήνα 1999.

Άλλοτε η Ελληνικότητα κι ο τόπος αποτέλεσαν τόπο συνάντησης κι άλλοτε τόπο επιστροφής. Από αυτή την αφετηρία ξεκινούσαν τον Αγώνα τους οι καλλιτέχνες, βουτώντας την πένα στο γαλάζιο της ψυχής. Η Ελληνικότητα κι ο ορισμός της απασχόλησαν πολλούς θεωρητικούς και καλλιτέχνες, οι οποίοι προσπάθησαν να την περιγράψουν με λέξεις, κάτι το οποίο είναι ίσως εν μέρει ακατόρθωτο, αφού η Ελληνικότητα είναι πρωτίστως βίωμα και συναίσθημα.

Μια ζωήν ολόκληρη αγωνίστηκα για αυτό που λέμε Ελληνικότητα και που δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας τρόπος να βλέπεις και να αισθάνεσαι τα πράγματα. Είτε στην κλίμακα τη μεγάλη, είτε στην ταπεινή. Θέλω να πω, είτε σ’ ένα Παρθενώνα, είτε σ’ ένα λιθάρι. Το παν είναι η ευγένεια, η ποιότητα, σε αντίθεση με το μέγεθος και την ποσότητα που χαρακτηρίζουν τη Δύση.

δήλωνε ο Ελύτης σε μία συνέντευξή του το 1980 στην τηλεοπτική παραγωγή της ΕΡΤ «Εδώ γεννήθηκε η Ευρώπη» των Γιώργου & Ηρώς Σγουράκη.

Ζητήματα ταυτότητας – Ο Τόπος

Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που συνθέτουν τον Ελληνισμό και την ελληνική ψυχοσύνθεση και κοσμοθέαση; Τι ονομάζουμε ελληνική ταυτότητα; Ποια είναι τα αντιπροσωπευτικά στοιχεία του ελληνικού τοπίου και πώς βιώνεται η Πατρίδα από τους ομογενείς;

Τοπίο και πρόσωπα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Για τούτο το λόγο οι Έλληνες της Διασποράς κουβάλησαν μέσα τους τον Τόπο και τον Λόγο δημιουργώντας μία μικρή Ελλάδα στις χώρες υποδοχής, όπως αυτή διατυπώνεται σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής τους ζωής, με όλη την ένταση της συναισθηματικής φόρτισης και τον ψυχικό πόνο που συνοδεύουν μία μετοίκιση σε χώρες της αλλοδαπής.

Η ποίηση, η λογοτεχνία, και γενικότερα η Ελληνική Τέχνη, ανέδειξαν περίτρανα πως ο Έλληνας δε μπορεί να ζήσει στα στενά όρια της λογοκρισίας, της έλλειψης ελευθερίας λόγου, τα ασφυκτικά όρια της σκλαβιάς, είτε αυτή παίρνει τη μορφή της επεκτατικής πολιτικής άλλων χωρών είτε τη μορφή των πνευματικών “αγκυλώσεων” και στενεμάτων.

«Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό,

αυτές οι πέτρες δε βολεύονται κάτου απ’ τα ξένα βήματα,

αυτά τα πρόσωπα δε βολεύονται παρά μόνο στον ήλιο,

αυτές οι καρδιές δε βολεύονται παρά μόνο στο δίκιο.»  

        Γ. Ρίτσος

Οι Έλληνες μέσω των καθημερινών βιωμάτων, διαπροσωπικών σχέσεων, αγώνων και θρησκευτικών δρώμενων διεκδίκησαν, από την αρχαιότητα ήδη, μερίδιο στο ανάγλυφο του τόπου τους. Το ίδιο έκαναν και στις χώρες υποδοχής, φροντίζοντας να δώσουν υπόσταση στο φυσικό, κοινωνικό και πνευματικό χώρο που κατέλαβαν.

Το πώς οι Έλληνες αντιλαμβάνονται, ορίζουν, οριοθετούν και διαπραγματεύονται τον φυσικό, κοινωνικό και πνευματικό τους χώρο είναι ένα ζήτημα πολύπλοκο αφού επιδέχεται πολλαπλές ερμηνείες. Πρώτα-πρώτα, τις ερμηνείες που δίνουν οι εν Ελλάδι κατοικούντες Έλληνες και η σύζευξή της με τις ερμηνείες των ομογενών σε χώρες της αλλοδαπής, κι έπειτα, αντικριστά από τις πρώτες αυτές ερμηνείες, εκείνες των αλλοεθνών εν Ελλάδι αλλά και των αλλοεθνών στην αλλοδαπή γενικότερα.

Είμαστε αλήθεια ζωντανοί, ώ Έλληνες
καθώς μάς πήρε τώρα ή συμφορά
κι έγινε ή ζωή μας εφιάλτης;
Η μήπως ζούμε εμείς κι έχει ή ζωή πεθάνει;
   Παλλαδάς ο Αλεξανδρεύς, 4oς αι. μ. Χ.

Ο ελληνικός τόπος ως μνήμη, τόπος συνάντησης κι αποχώρησης, ως δεσμός προσκόλλησης αλλά κι ως παραλήπτης/αποδέκτης της διαλογικής ικανότητας, του πνευματικού μόχθου ή κοινωνικού πόνου και η δυναμική αλληλεπίδραση ανάμεσα σε κοινωνικές ομάδες κι αυτόν δεν έχουν μελετηθεί συστηματικά. Ο Ελληνικός τόπος μέσα από μία συγχρονική ποιοτική ανάλυση, το πώς βλέπουν, επί παραδείγματι, οι Κρήτες τον τόπο/πατρίδα και πώς οι Μακεδόνες, αλλά κι από μία διαχρονική ανάλυση, από την αρχαιότητα έως σήμερα, αγγίζοντας τους φιλοσόφους, τους λογοτέχνες και τους ιστορικούς της εν λόγω εποχής θα αναδείξει εις βάθος τη σχέση ανάμεσα στον τόπο και τον Έλληνα.